Czujnik jakości powietrza

Pył zawieszony, czyli PM (w skrócie od angielskiej nazwy Particulate Matter) to unoszące się w powietrzu drobne cząsteczki stałe albo krople cieczy. Jego pochodzenie może być naturalne (pyłem zawieszonym pochodzenia naturalnego jest np. popiół wulkaniczny lub pył mineralny) bądź związane z działalnością człowieka (taki pył powstaje w procesie spalania paliw oraz przekształceń innych zanieczyszczeń obecnych w powietrzu).

Pyły zawieszone stanowią mieszaninę substancji organicznych i nieorganicznych. Często znajdują się w nich:

• wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) – grupa obejmująca ponad 200 policyklicznych węglowodorów aromatycznych, z których znaczna część ma potwierdzone działanie rakotwórcze i toksyczne (najpopularniejszym, a zarazem najgroźniejszym WWA jest benzopiren),
• metale ciężkie, m.in. arsen, kadm, nikiel i ołów,
• furany,
• siarka,
• azbest.

Pyły zawieszone dzieli się na tzw. frakcje. Kryterium podziału stanowi tutaj rozmiar cząsteczek tworzących pył, dlatego wyróżniamy:

• pył PM10 – składa się z cząsteczek o średnicy do 10 μm,
• pył PM2,5 – złożony z cząsteczek o średnicy do 2,5 μm,
• pył PM1– złożony z cząsteczek o średnicy do 1 μm.

Symbol μm oznacza mikrometr, czyli jedną milionową metra.

W Polsce dopuszczalne średnie stężenie roczne zostało zwiększone:

• dla pyłu PM10 – do 40 µg/m³,
• dla pyłu PM2,5 – do 20 µg/m³.

Procesy spalania poza przemysłem to w głównej mierze niska emisja, czyli emisja zanieczyszczeń na wysokości do 40 m, pochodzących głównie z domowych pieców oraz lokalnych kotłowni.

Niska emisja obejmuje budynki wykorzystujące różne źródła ciepła, ale nie oznacza to, że każda metoda ogrzewania wytwarza taką samą ilość pyłów zawieszonych. Z powyższych danych wynika, że w Polsce dominują budynki z piecami i kotłami węglowymi, które wyróżniają się bardzo wysoką emisją pyłów zawieszonych. Nie oznacza to jednak, że węgiel sam w sobie odpowiada za zanieczyszczenia powietrza, ponieważ istotną rolę odgrywają tu także:

• wiek oraz stan techniczny pieców i kotłów (jedna piąta z nich ma 20 lub więcej lat),
• stosowanie taniego węgla o bardzo niskiej jakości węgla,
• brak umiejętności prawidłowego palenia (spalanie przeciwprądowe zamiast współprądowego),
• brak solidnej izolacji termicznej budynków, wymuszający zużywanie większych ilości paliwa,
• wrzucanie do pieca odpadów.